Vruchtbaarheid in de Chinese Geneeswijze: Tian Gui 天癸
- Veronderstelde voorkennis: TCM-basis begrippen zoals Chong en Ren Mai, Qì, Jing, YinYang.
- Referentie: Huang Di Nei Jing Su Wen, Paul U. Unschuld and Hermann Tessenow, Berkeley
- Lees ook: Opvliegers en Hemelse Dauw
Vruchtbaarheid, het natuurlijk vermogen om nakomelingen op de wereld te zetten wordt in de Chinese Geneeswijze uitgedrukt in het concept van Tian Gui 天癸.
Tian 天, dat ‘hemel’ betekent, heeft twee aspecten, een voor-hemelse en een na-hemelse. Dat wat gegeven wordt vóór de geboorte is voor-hemels. Het bevat zowel voorouderlijke en erfelijke factoren, DNA en genen, maar ook astrologisch en karmische invloeden. Dat wat komt na de geboorte is na-hemels. Dit is onze voeding: voedsel en water, de lucht die we inademen, en de fysieke en emotionele omgeving waarin we leven. De voor- en de na-hemelse zijn van elkaar afhankelijk: voor-hemels biedt de mogelijkheden en zet de grenzen; het na-hemelse maakt de expressie van de mogelijkheden mogelijk. Het voor-hemelse is het zaad, na-hemelse is de aarde, het water en de zon.
Gui 癸 is de laatste van de Tien Hemelse Stammen. Belangrijk om te onthouden is dat Gui behoort tot het Water element en, exacter, tot Yin Water. Yin is de substantiële verwezenlijking van Qi. Tian Gui 天癸 kan worden vertaald als ‘Hemelwater’. Dit is terug te zien in de Chinese uitdrukking Tian Gui Shui 天癸 水, of ‘Tian Gui Water’, dat wordt gebruikt om zaadvocht en menstruele vloeistoffen aan te duiden. Het Water element staat in relatie tot de Nieren, dus is het bij vruchtbaarheid (en onvruchtbaarheid) erg belangrijk om de energetica van de Nieren te onderzoeken. Tian Gui 天癸 is de expressie van 腎氣 Kidney/ Nier Qì voor wat vruchtbaarheid betreft.
De Huang Di Nei Jing, het Boek van de Gele Keizer is een van de oudste medische handboeken ter wereld. Het bevat twee delen: de Su Wen en de Ling Shu. In de vorm van een dialoog tussen de keizer en zijn arts (Qi Bo) wordt de Chinese Geneeswijze besproken.
In het eerste hoofdstuk van de Su Wen, de Eenvoudige Vragen, vraagt Huangdi aan Qi Bo 歧伯:
人年老而無子者，材力盡耶？將天數然也？
Oudere mensen kunnen geen kinderen meer krijgen, komt dat door het verminderen van de vitaliteit? Of is het voorbestemd als een natuurwet?
Qi Bo antwoordt door het beschrijven van de ontwikkelingsfasen in de zeven- en achtjarige cyclus van respectievelijk vrouwen en mannen:
女子七歲，腎氣盛，齒更髮長
Als een meisje zeven wordt is de Nier Qì rijkelijk aanwezig, het melkgebit wordt vervangen door een volwassenen gebit en het haar wordt lang. Haar is het waaieren van de Nier Qì, tanden zijn uitwassen van de botten. Zowel haar als botten zijn een uitdrukking van Nier Qì. De gezondheid van haar en tanden is een goede graadmeter voor Nier Qì kwaliteit.
二七而天癸至，任脈通，太衝脈盛，月事以時下，故有子
Op de leeftijd van tweemaal zeven, veertien, is de Nier Qì vol, de Tian Gui arriveert, de Ren Mai stroomt en de Chong Mai is rijkelijk gevuld. Als de menstruatiecyclus regelmatig is, dan is zij vruchtbaar. De Ren Mai verbindt zich met de uterus en is de Zee van Yin. De Chong Mai is de Zee van Bloed. Beide worden aangestuurd met Nier Qì; essentieel voor vruchtbaarheid is hun correct functioneren. Vruchtbaarheidsproblemen kunnen worden behandeld via de Chong en de Ren meridianen. Ook moet de menstruatiecyclus regelmatig zijn, ofwel, het bevorderen van de vruchtbaarheid doe je door de cyclus te reguleren.
三七，腎氣平均，故真牙生而長極
Met driemaal zeven, een-en-twintig, is de Nier Qì kalm en gelijkmatig, de verstandskiezen komen uit, en het haar wordt lang en vol.
四七，筋骨堅，髮長極，身體盛
Met viermaal zeven, acht-en-twintig, zijn de pezen en botten sterk, het haar vol en het lichaam is volgroeid.
五七，陽明脈衰，面始焦，髮始墮
Met vijfmaal zeven, vijf-en-dertig, verzwakt Yang Ming Mai, de uitstraling wordt minder, en het haar valt uit. Vrouwen zijn Yin wezens, en van nature Yang deficiënt; problemen tonen zich het eerst in de Yang meridianen. Yang Ming beheerst het gezicht, vandaar dat de uitstraling minder wordt en zij haar verliest.
六七，三陽脈衰於上，面皆焦，髮始白
Met zesmaal zeven, twee-en-veertig, verzwakken de drie Yang meridianen in het bovenste deel van het lichaam, de uitstraling wordt doffer en het haar wordt wit. Niet alleen Yang Ming maar ook de Tai Yang en Shao Yang meridianen verzwakken.
七七，任脈虛，太衝脈衰少，天癸竭，地道不通，故形壞而無子也。
Met zevenmaal zeven, negen-en-veertig, is de Ren Mai zwak, de Chong Mai verzwakt, Tian Gui stopt, het lichaam verzwakt en vruchtbaarheid eindigt.
丈夫八歲，腎氣實，髮長齒更
Wanneer een jongen acht wordt is zijn Nier Qì stevig, zijn haar groeit en zijn melkgebit wisselt.
二八，腎氣盛，天癸至，精氣溢瀉，陰陽和，故能有子
Met tweemaal acht, zestien, zijn Nier Qì en reproductieve Essentie vol aanwezig en klaar om te ontladen: Tian Gui is gearriveerd. Wanneer man en vrouw zich verenigen kan een kind verwekt worden.
三八，腎氣平均，筋骨勁強，故真牙生而長極
Met driemaal acht, vier-en-twintig, is de Nier Qì kalm en gelijkmatig, pezen en botten zijn sterk, de verstandskiezen komen uit, en het haar wordt lang en vol.
四八，筋骨隆盛，肌肉滿壯
Met viermaal acht, twee-en-dertig, zijn spieren, pezen en botten volgroeid en op hun sterkst.
五八，腎氣衰，髮墮齒槁
Met vijfmaal acht, veertig, begint de Nier Qì af te nemen, haar valt uit en de tanden worden zwakker. Mannen zijn Yang wezens, en van nature Yin deficiënt. Verval toont zich het eerst in Yin, bijv. in Nier Qì.
六八，陽氣衰竭於上，面焦，髮鬢頒白
Met zesmaal acht, acht-en-veertig, wordt de Yang Qì bovenin het lichaam zwakker en dus begint de uitstraling te verminderen en wordt hij grijs.
七八，肝氣衰，筋不能動
Met zevenmaal acht, of zes-en-vijftig, zwakt de Lever Qì af en worden de pezen stijver. De Lever gaat over de pezen, en is afhankelijk van de Nier.
八八，天癸竭，精少，腎藏衰，形體皆極，則齒髮去。腎者主水，受五藏六府之精而藏之，故五藏盛乃能瀉。今五藏皆衰，筋骨解墮，天癸盡矣，故髮鬢白，身體重，行步不正而無子耳。
Met achtmaal acht, vier-en-zestig, verdwijnt de reproductieve Essentie, de Nieren en het lichaam als geheel verzwakt, tanden en haar vallen uit en de Tian Gui stopt. De Nieren beheersen het Water maar om Water op te kunnen slaan zijn ze afhankelijk van het ontvangen van Essentie vanuit de Vijf Zang en de Zes Fu Organen. Wanneer de organen optimaal functioneren dan is de Nier Essentie vol en kan het ontladen worden. Nu zijn alle organen zwak, botten en pezen gaan achteruit en Tian Gui stopt, haar wordt grijs, het lijf voelt zwaar en lopen wordt onzeker. Men kan zich niet langer voortplanten.
Een goed functioneren van de Nier is afhankelijk van de voeding vanuit de andere organen. Deze paragraaf benadrukt de afhankelijkheden tussen Nier en andere organen en tussen voor- en na-hemelse Qì. In de praktijk betekent het dus dat men het gezond functioneren van de andere organen ondersteunt om de Nier te versterken.
Huangdi vraagt dan:
有其年已老而有子者何也？
Hoe kan het dan dat er soms toch kinderen komen ondanks de hoge leeftijd?
歧伯曰：此其天壽過度，氣脈常通，而腎氣有餘也。此雖有子，男不過盡八八，女不過盡七七，而天地之精氣皆竭矣。
Qi Bo: Dit zijn uitzonderingen waarbij de ouder gezegend is met een buitengewoon sterke voor-hemelse Nier Qì, zodat Qì, Bloed en de meridianen nog steeds ongehinderd stromen ondanks leeftijd. Normaliter kan een man geen kind meer verwekken vanaf zijn vier-en-zestigste (acht maal acht) en een vrouw vanaf haar negen-en-veertigste (zeven maal zeven). Dit omdat zowel voor-hemelse als na-hemelse Qì en Essentie uitgeput raken.
帝曰：夫道者，年皆百數，能有子乎？
Huangdi: En degene die uitblinken in het leven voeden door in harmonie met de natuur te leven, kunnen zij nog een kind krijgen wanneer ze honderd jaar zijn?
歧伯曰：夫道者，能卻老而全形，身年雖壽，能生子也。
Qi Bo: Ja, voor hen wel, zelfs wanneer ze ouder worden behouden ze hun vorm en functies zodat ze nog steeds een kind kunnen voortbrengen. Conclusie is dat met de juiste instelling in het leven en het voeden van het leven in harmonie met de natuur, je gezond, sterk en vitaal oud kunt worden. Het leven voeden (Yang Sheng) is het bewaren van je gezondheid door Taijiquan, meditatie, goede voeding, leven in harmonie met de seizoenen, etc.
