Kinderwens
Leefstijl adviezen volgens de wu xing (vijf bewegingen) bij je kinderwens, tijdens de zwangerschap en na de bevalling.
家和万事兴。 (Jiāhé wànshìxīnɡ)
— If a family is harmonious everything will go well.
Inleiding
Een zwangerschap, bevalling en de borstvoedingsperiode vragen veel van het lichaam van een vrouw. Het is daarom verstandig om het lichaam goed voor te bereiden op deze periode. De Chinese kijk op voeding kan hierbij veel steun geven. Het is een zachte en tegelijkertijd effectieve manier om het lichaam in evenwicht te brengen en de komst van een kindje voor te bereiden. Daarnaast biedt voeding mogelijkheden om zwangerschapskwaaltjes aan te pakken en het herstel na de bevalling te bevorderen.
Voorbereiding
'The Uterus Vessel pertains to the Heart and extends to the Uterus"
(Huangdi Neijing Su Wen chpt 33)
De voorwaarden voor de conceptie en vervolgens ook een goede zwangerschap zijn:
- Voldoende Xue / Bloed bij de vrouw
- Een gunstig klimaat in de baarmoeder: een warm nestje
- Een sterk Nier orgaansysteem
- Voldoende Jing bij de man
De betekenis van het Bloed voor de vruchtbaarheid
Om (on)vruchtbaarheid te kunnen begrijpen moeten we vertrouwd raken met de betekenis die de Chinese geneeskunde geeft aan Bloed.
Westers gezien wordt het Bloed in het beenmerg gemaakt. Volgens de Chinese geneeskunde wordt Bloed gemaakt op basis van onze voeding. De fijnste en meest waardevolle aandelen van de voeding worden naar het bovenste gedeelte van ons lichaam gebracht waar ze tot Bloed worden getransformeerd. Het Hart kleurt het Bloed rood. Door de Nier (Yuan-Qì) wordt het Bloed tot leven gewekt en kan het vervolgens vrij circuleren en het lichaam voeden.
Het is belangrijk dat de vrouw al op het moment dat er een kinderwens ontstaat voldoende Bloed, lichaamssappen en substantie heeft opgebouwd.
Symptomen van een Bloed-deficiëntie zijn: chronische vermoeidheid al bij het opstaan, bleek gezicht, droge huid en droog haar, nachtblindheid, lichtgevoelige ogen, weinig menstruatiebloed / geen menstruatie, snel emotioneel worden, haaruitval, moeilijk in slaap kunnen komen, prikkelbaar en nerveus zijn.
| Voedingsmiddel | Bijzonder aan te raden | Vermijden |
| Granen | rijst, zoete rijst, gierst, quinoa | müesli, overmaat aan broodmaaltijden, overmaat aan geroosterde granen |
| Groente | gekookte champignons, gekookte witlof, Chinese kool, spinazie, avocado, andijvie, tuinkers, lotuswortel, zoete aardappel, alle rode en groene groenten | overmaat aan rauwe groenten |
| Fruit | rijpe peren, watermeloen, alle soorten rood fruit, gedroogde abrikoos (let op: bij een zwakke spijsvertering kan je beter compote eten) | om de vertering te beschermen: overmaat aan tropisch fruit, banaan!, onrijp fruit, overmaat aan fruitsap |
| Vlees en eieren | kip, rundvlees, kalfsvlees, ei, runderlever, kippenlever, lam, kalkoen | vlees van slechte kwaliteit overmaat aan diepvries-vlees |
| Vis | alle soorten vis, vooral baars, aal, inktvis | overmaat aan diepvries-vis |
| Kruiden | verse groene kruiden(!), gedroogde kruiden zoals anijs, kurkuma, laurierblad, karwijzaad, koriander | chili, gedroogde gember, sambal, kerrie, overmaat aan gedroogde rozemarijn en tijm |
| Peulvruchten | alle peulvruchten, tofu, (sojamelk) | |
| Olie/vet | sesamolie, olijfolie, ghee, roomboter, kokosolie, lijnzaadolie | margarine, halvarine, bak- en braadvet |
| Noten/zaden | kleine hoeveelheden en beter gekookt: amandel, walnoot, sesam, zonnebloempitten | nootjes met zout, nootjes met suiker |
| Melkproducten | kleine hoeveelheden in combinatie met gekookte maaltijden: zoete slagroom, verse kaas, milde geitenkaas, yoghurt (let op: niet bij damp) | overmaat aan (koe)melkproducten, gedenatureerde melkproducten |
| Zoetmiddelen | kleine hoeveelheden: diksap, oersuiker, granenstroop, (stevia) | kunstmatige zoetmiddelen, witte suiker; overmaat aan alle extreme zoete dingen |
| Dranken | warm water, warm sap van rode druiven, kersen, peren, rode bieten | koffie, zwarte thee, overmaat aan groene thee, overmaat aan yogithee classic, maïsbaardthee, alcohol met hoge percentages, frisdrank, light-drank, red bull (alle energy-drinks) |
Overige tips om Bloed op te bouwen:
- Voldoende slaap en rust, dutje tussen 13 en 15 uur
- Niet roken
- Overmaat tv en pc / mobiel vermijden (na 21:00 uit)
- Chinese kruiden, acupunctuur, massage
De baarmoeder wordt energetisch verzorgd door speciale meridianen, de zogenaamde wondermeridianen. De Chong mai verzorgt de baarmoeder via de Lever met Bloed en essentie. Voor de menstruatie vult ze de baarmoeder met oud bloed tot de menstruatie begint. De Ren mai verzorgt de baarmoeder via de Nier met waardevolle Qì.
Voeding voor de vruchtbaarheid
Het voornaamste doel van de voeding is om een goed 'klimaat' (vooral met warmte) in het hele lichaam, maar met name in de baarmoeder te scheppen. Hiervoor moeten Milt-Qì, Nier-Yang en Jing worden opgebouwd en beschermd. Tevens moet rekening worden gehouden met het opbouwen van Bloed (zie de bovenstaande tips).
| Aan te raden | Vermijden |
| thermisch warme, neutrale en verfrissende voedingsmiddelen | overmaat aan thermisch hete en koude voedingsmiddelen [gember vs. suiker] |
warm, gekookt ontbijt; 2-3 warme gekookte maaltijden, soepen | fruit als ontbijt, ontbijt overslaan, overmaat aan rauwkost, ontbijten met melkproducenten müesli |
| pure, volwaardige voedingsmiddelen | sterk bewerkte voedingsmiddelen |
| 3 uur voor het slapen niets meer eten | te laat op de avond eten / 's nachts eten (na 21u) |
| zuivel beperken | |
| glutenvrije granen of spelt | tarwe en tarweproducten, overmaat gluten |
| bouillons, soepen | droge crackers |
| conventionele kookmethoden | magnetron |
| ingrediënten die de spijsvertering bevorderen | koken zonder aroma en dynamiek |
Tabel 4. Voedingsmiddelen die Milt-Qì en Nier-Yang opbouwen en Jing (voor de man) versterken:
| Voedingsmiddel | Bijzonder aan te raden | Vermijden |
| Granen | rijst, haver, gierst, boekweit, quinoa, zoete rijst (granen evt. roosteren) | rauwe granen, geweekte granen, tarwe; overmaat aan gluten |
| Groente | pompoen, wortel, kool, brandnetel, tamme kastanjes, zoete bataat, venkel, pastinaak, artisjok, maïs, lotuszaad | overmaat aan rauwkost met name geen rauwe komkommer en tomaat |
| Kruiden specerijen | kruidnagel, venkelzaad, basilicum, dille, karwijzaad, komijnzaad, peterselie, vanille, verse gember, jeneverbes, mierikswortel | |
| Peulvruchten | alle peulvruchten, zwarte sojabonen | |
| Fruit | bessen, moerbei, granaatappel (fruit niet overdadig) | banaan, tropisch fruit, fruitsap, onrijp fruit |
| Melkproducten | kleine hoeveelheden geiten-en schapenkaas, (schapen-/ geitenmelk) niet bij damp | koemelk, karnemelk, overmaat aan yoghurt, kwark |
| Vlees en eieren | ei, lam, rund, wild, nier, botten en hersenen van: lam, rund | overmaat aan varkensvlees; overmaat aan diepvriesvlees |
| Noten en zaden | walnoten, amandelen, zwart sesamzaad, pijnboompitten, zonnebloempitten, pompoenpitten, zwarte komijn | gezouten nootjes, overmaat aan pinda's, nootjes met suiker |
| Vis | kaviaar, oester, gerookte vis | overmaat aan diepvries-vis |
| Vet en olie | ghee, roomboter, beenmerg, sesamolie, kokosolie, olijfolie, reuzel | margarine, halvarine, gedenatureerde vetten en oliën |
| Zoetmiddelen | toegestaan: kleine hoeveelheden oersuiker, rijststroop, diksap | kunstmatige zoetmiddelen, witte suiker |
| Dranken | warm water, venkelthee | pepermuntthee, groene thee, zwarte thee |
| Overig | tarwegras en gerstgras, spirulina, chlorella, stuifmeelkorrels, koninginnegelei |
*Jing-voeding is onderstreept
Algemeen aan te raden:
- Oormassage
- Voldoende slaap en rust
- Stoppen met roken en alcohol drinken
- Passende kleding: voeten en hoofd warm houden
- Ademhalings-oefeningen
- Meditatie
- Moxa behandelingen
- Feng Shui voor de slaapkamer
- Luna-yoga
- Piercings verwijderen
Vermijden
- Met nat haar naar buiten gaan
- Op blote voeten lopen
Vermijden vanaf circa 24 uur voor de ovulatie tot aan de volgende menstruatie:
- Vliegen
- Overmatig veel sporten
- Overmatige seksuele activiteit
- Schouder massages1
- Lang in bad gaan
- Zwemmen
- Sterke emotionele belasting
- Sterke, kunstmatige geuren zoals parfum, badolie etc.
- Gember en andere pittige kruiden, zeewier, aubergines
Zwangerschap
De fasen van de zwangerschap
De zwangerschap is een periode van overschot: een overschot aan yin (meer vloeistoffen en substantie) maar ook aan yang (meer warmte en energie). De menstruatie stopt maar het menstruatiebloed wordt getransformeerd tot essentie om de zwangere vrouwen haar ongeboren kind te laten voeden. Volgens de klassieke literatuur wordt een zwangerschap ingedeeld in 10 maanden (volgens de maankalender). Per maand is één meridiaan hoofdverantwoordelijk voor het voeden van de foetus:
Tabel 5. De fasen van de zwangerschap volgens de Chinese Geneeswijze
| Maand | Element | Extra informatie | Voeding |
| Zu JueYin Gan Jing (week 1 - 4) | Hout | Beweging en dynamiek Klachtjes: hypergevoelig (emotioneel, huid), vreemde cravings, misselijk in de ochtend. PC-6, dat ook goed is bij misselijkheid | Thermisch neutrale voeding, extrema vermijden, licht zure voedingsmiddelen (versterkt het adstringerende van de Lever), het midden voeden. Wel: kippensoep, gerst, zuur. |
| Zu Shaoyang Dan Jing (5 - 8) | He-6 | Geen scherpe, hete of drogende gerechten; Vermijd koude | |
| Shou JueYin XinBao Jing (9 - 12) | Vuur | Liefde, heldere geest, je omgeven met mooie dingen, vreugde, harmonie. Geen sterke emotionele reacties (films etc.) Zhu Bin Kid-9: elimineert toxines | Volkorenrijst, vissoep, eend |
Shou ShaoYang SanJiao Jing | Rijst, vis of wilde gans. | ||
| Zu TaiYin Pi Jing (17 - 20) | Aarde | Stabiliteit, versteviging, samenzijn met vrienden en familie Slaap meer, ga vaker in bad en kleed je vaker om. Zorg dat je warm gekleed bent en zoek de zon op. Dezelfde spijsverteringsproblemen als in 4e maand. Met congestie, zware benen, aambeien etc. Geen Moxa of hete kompressen. St-13 wanneer er teveel neerwaartse druk op de liezen zit (door Milt): spataders. Blijf niet binnen zitten, wandel in de natuur. | Milt-Qì (blijven) koesteren, soepen van rundvlees, wild , voldoende eiwit; koude vermijden. Voeding: tarwe, rundvlees en lam (stoofpotjes). Zorg voor balans tussen zoet en zuur, bitter en zout. Eet meer zoet (maar met mate) en wild (konijn, hert etc.). |
Zu YangMing Wei Jing | Zhu Bin Kid-9: elimineert toxines. | ||
| Zu TaiYin Fei Jing (25 - 28) | Metaal | Helderheid, structuur, loslaten, splitsen: orde en ruimte voor het kindje te creëren; in beweging blijven. Diep geheugen: ga aan de slag met muziek! De stem van de vader is belangrijk (en hand op de buik). Wrijf olie op de buik (lavendel), het kind zal er later ook rustig van worden. Blijf bewegen: rekken en strekken van spieren en gewrichten. Rustig sporten, zwangerschapsgym of -yoga om Qì te laten circuleren. | Vermijd vochtige ruimtes. Eet geen koud of gekoelde dingen, maar eet warme rijst. Spreek met zachte stem, zorg dat je niet te dun gekleed gaat.
|
Shou YangMing DaChang Jing | Vermijd sterke emoties en oefen het rustig ademen. | Wordt niet boos en eet niet overdadig. | |
| Zu ShaoYin Shen Jing (33 - 36) | Water | Inwendige stilte, een diepgaand verzamelen en centreren, de foetus verzamelt Jing. ZhuBin Kid-9 : elimineert toxines | Voeding die kracht geeft, beschermen tegen koude en vocht. |
| Zu TaiYang Pangguang Jing (37 - 40) | Diepste Yin: stilte voor de storm. Het Yin toppunt, het is belangrijk dat alles klaar is. (Babykamer etc) Neem RUST | Start de geboorte voorbereiding Eet zoet, draag losse kleding en vermijd klamme omgevingen. Bereid je voor op de bevalling, neem rust. Geadviseerd punt: Sp 6
|
Voeding tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap mag het voedingspatroon niet drastisch worden veranderd. De voedingsadviezen kunnen alleen een beetje bijsturen maar mogen nooit te veel afwijken van het oorspronkelijke voedingspatroon van de aanstaande moeder. Er gelden de boven genoemde adviezen waarbij met de bloed-opbouwen de milt-qi opbouw rekening moet worden gehouden. Hieronder volgen nog een paar algemene tips.
Aan te raden:
- Zodra de vrouw zwanger is, is het aan te raden om meer kip te eten. Dat geldt met name voor de eerst paar weken van de zwangerschap.
- Pure, volwaardige voeding zonder toevoegingen
- Twee gekookte, warme maaltijden per dag
- Op voldoende eiwit letten (dat geldt met name voor vegetariërs!);
NB melkproducten zijn geen goede eiwitbron omdat ze tot damp en slijm kunnen leiden
Te vermijden:
- Aubergines
- Verse en gedroogde abrikozen
- Hete en bewegende kruiden zoals chili, sambal, kerrie
- Zeewier
- Pinda's indien een allergie bestaat
- Thermisch ijskoude voeding, witte suiker, banaan, kiwi, tomaat, etc.
- Melk- en zuivelproducten
- Aloë vera, saffloerolie, ginseng, bramenblaadjes (als thee), kaneel
Bij kwaaltjes:
Nota bene: er moet altijd rekening worden gehouden met de individuele constitutie en conditie en de mogelijke achterliggende syndromen.
Misselijkheid en overgeven
- Thee van twee kardemomcapsules, 1 -2 rode dadels en eventueel een klein beetje verse gember
- Rijstcongee
- Bleekselderij, gekookte tomaat, spinazie, citroen
- Gierst
- Acupunctuur
- Kudzu
Brandend maagzuur (ook: neusbloedingen, bloedend tandvlees, bittere smaak in de mond)
- Umeboshi-pruim in navel en met pleister vastmaken
- Alles vermijden wat tot hitte leidt en / of uitdroogt
- Kudzu
- Acupunctuur
Slaapstoornissen: 's nachts zweten / gevoel van warmte en hitte
Zie de kolom 'vermijden' van de tabel van de bloed-opbouw
- Rusten!
- Kudzu met perensap
- Vocht vasthouden / oedeem
- Melkproducten reduceren (dat geldt met name voor koemelkproducten, uitzondering zijn roomboter en ghee)
- Zeewier
- Gierst met kardemom
- Hoogwaardig zeezout
- Voldoende eiwit!!
Overmatig veel trek in zoet:
- Voldoende vet en eiwit, volwaardige en voedzame maaltijden
- Gerechten extra-verteerbaar maken door met ingrediënten te koken die de spijsvertering bevorderen
Na de bevalling
De voeding na de bevalling heeft als doel om de moeder voldoende energie en kracht te leveren om de Nieren en Jing positief te beïnvloeden. Het meest bekende en werkzame recept voor na de bevalling is een simpele kippenbouillon:
Recept kippenbouillon
Ingrediënten: een hele of halve kip (bij voorkeur biologisch), inclusief botten etc., een paar wortels, een bos peterselie, of andere groentes (van het seizoen).
Bereiding: Alle ingrediënten in circa 3 liter water minimaal 3 uur laten koken. Elke dag twee kopjes drinken.
Voedingsmiddelen die de lactatie bevorderen
- 100 g gerst in water laten weken, een uur koken
- Gerstemout
- Soep van karper
- Wortels, zoete aardappel
- Tahin
- Thee van anijs, venkel, karwijzaad
- Kip, lam, geit (het beste als soep bereid)
- Eigeel
- Alfalfa-kiemen
Te vermijden voedingsmiddelen bij moeilijkheden met de lactatie
- Pepermuntthee
- Saliethee
- Groene thee en zwarte thee, koffie
Inspiratiebronnen: Jutta Koehler, Total Health, Huangdi Neijing Su Wen, Temelie, Worsley.
