Fibromyalgie
Recent wandelde een patiënt binnen die de diagnose Fibromyalgie had gekregen. Als beginnend acupuncturist ging ik op zoek natuurlijk naar meer informatie. Binnen de Chinese geneeskunde kennen we deze term niet. Om zowel de patiënt als mede acupuncturisten te informeren onderstaand artikel (zie onderaan voor bronvermeldingen).
NB Dit artikel geeft geen dr Tan behandel-protocollen maar Zang-Fu acupunctuur punten.
Fibromyalgie betekent “pijn van de spierweefsels,” en het meest in het oog springend symptoom is een hoge mate van pijn in de spierweefsels.
Een typische fibromyalgie patiënt is een vrouw, boven de 30, met een combinatie van de volgende symptomen:
- pijn aan spieren en botten over een groot deel van het lichaam,
- stijfheid,
- moeheid,
- zwakte, en
- verstoorde en niet-herstellende slaap.
De meeste patiënten hebben problemen met hun spijsvertering, de symptomen verergeren bij koud weer, stress en extra inspanning. De klachten zijn ’s-morgens vaak het ergst. Door slecht slapen en minder energie is er grote kans op overgewicht.
Fibromyalgie en de Westerse Geneeswijze
Westerse geneeskunde heeft moeite met het diagnosticeren aangezien in het laboratorium niet aangetoond kan worden dat er ontstekingen zijn noch dat er spierschade is dat pijn veroorzaakt. Een combinatie van pijn over het gehele lichaam gedurende tenminste 3 maanden en een positieve pijn response op minimaal 11 van de 18 gevoelige punten wordt door het American College of Rheumatology gebruikt als hulpmiddel voor de diagnose. Er is een hoge consistentie onder fibromyalgie patiënten over deze pijnpunten (Wang, 2). Westerse geneeskunde behandelt fibromyalgie met pijn medicatie en/of antidepressiva. Er zijn maar enkele theorieën waarom de ziekte zich ontwikkelt. Fibromyalgie kan worden getriggerd door ziekte, operaties, trauma of emotionele stress. De volgende klachten worden over het algemeen met fibromyalgie in verband gebracht: prikkelbare darm syndroom (IBS), prikkelbare blaas, hoofdpijn (inclusief migraines), dysmenorroe, PMS, en rusteloze benen syndroom. De symptomen van fibromyalgie kunnen van voorbijgaande aard zijn en wisselend in heftigheid.
Fibromyalgie en TCM
Chinese Geneeswijze kan van nut zijn bij fibromyalgie, mits men zich realistische doelen stelt. De verwachtingen moeten duidelijk worden gesteld. De meeste patiënten hebben vaak al jaren van onderzoek achter de rug, en behandelingen in het reguliere en alternatieve circuit. Hierdoor kan zowel het geduld als de financiële middelen opraken. Acute fases kunnen worden behandeld, maar het is van belang te beseffen dat de acupunctuur behandeling een langdurig proces zal zijn, simpelweg vanwege het chronisch karakter van de ziekte. Patiënten moeten zich realiseren dat het maanden van behandeling kan duren voordat een verbetering van de klachten optreedt. En dan nog kan er af en toe een opleving zijn van de klachten. Het doel van de behandeling is dan ook het verminderen van de intensiteit, frequentie en duur van deze oplevingen.
Diagnose en Differentiatie
(Dit gedeelte speciaal voor therapeuten) Grote kans dat de meeste acupuncturisten fibromyalgie patiënten zullen behandelen, aangezien één op de vijf fibromyalgie patiënten acupunctuur ondergaat binnen 2 jaar na de diagnose. Er zijn erg veel manier om fibromyalgie te behandelen en dat is logischerwijze afhankelijk van de individuele patiënt. Omdat het bij fibromyalgie niet gaat om een of twee organen die uit balans zijn, maar een set aan symptomen die veel organen betreffen, is het moeilijk om een gegeneraliseerde diagnose of differentiatie te gebruiken. Hieronder vier vaak voorkomende onderliggende patronen.
1. Lever Qi Stagnatie
Dit patroon toont zich meestal in de eerste fasen van het fibromyalgie syndroom. Het is het gevolg van een stressvolle levensgebeurtenis, die de Qi knoopt en de Lever stagneert – het orgaan dat met woede en onderdrukte emoties wordt geassocieerd (Maciocia). Dit patroon kan ook later optreden bij het verergeren van de klachten wanneer veel andere behandelingen gefaald hebben en de patiënt “gedesillusioneerd en verbitterd door het leven gaat, en zich niet meer in staat acht positieve veranderingen te bewerkstelligen” (Pfaffenberger). Lever Qi Stagnatie symptomen zijn o.a. migraine, wisselend en zich verplaatsende pijn, kloppende pijn, onrustgevoelens, spierstijfheid in schouders en nek, prikkelbare darm syndroom (IBS) en verstoorde nachtrust (vaak wakker worden). De tong kan gezwollen zijn, met rode randen en een dof beslag. De pols: Xián (wiry) of Jĭn (tight) vooral op de Lever positie (Li-Guan)(Maciocia). Qi stagnatie vertraagt de circulatie die kan leiden tot hitte of bloed stagnatie. Dit verergert de pijnervaring van de patiënt en kan leiden tot insomnia en het verergeren van de hoofdpijn. In deze gevallen valt de lever vaak de milt aan, wat kan leiden tot de volgende veel voorkomende patronen van Milt Qi en Bloed deficiëntie. De stagnatie en de verminderde milt functie veroorzaken damp in het lichaam welke de vrije stroom van Qi en bloed verder belemmert. Behandeling richt zich op het laten stromen van Lever Qi, bloed en indien noodzakelijk, hitte verdrijven. Denk aan LV 3, LI 4, GB 34, Ren 12, UB 18, UB 19, YinTang en AnMian (Cheng).
2. Qi en Bloed Deficiëntie
Meestal duidt dit op Milt Qi en bloed deficiëntie. De Lever overvalt de milt en belemmert haar transport en transformatie functie (Maciocia). Het heldere Yang stijgt niet meer naar het hoofd en kan leiden tot vergeetachtigheid, “wattig hoofd”, moeite met concentratie en doffe hoofdpijn. De patiënt ervaart chronische vermoeidheid, spierzwakte en gevoelloosheid, door dromen verstoorde slaap, depressie en men wordt ’s-ochtends niet uitgerust wakker (Maciocia). De tong is bleek met dun wit beslag, en vaak gezwollen met tandindrukken en een lichte tremor. De pols is Chèn (deep), Xiàn (wiry) en Ruo (weak). Het gebrek aan opbouwende slaap is waarschijnlijk de belangrijkste factor die het herstel belemmert. Omdat het bloed zich niet kan herstellen en aanvullen tijdens de Yin periode van de nacht, is men vermoeid en dat zorgt er weer voor dat men minder gemakkelijk de pijn aankan. Naarmate dit patroon zich herhaalt, verzamelt zich damp in de meridianen. Deze patiënten melden dat de pijn erger wordt bij koud en vochtig weer, en dat er een gevoel van zwaarte is. Vaak worden spijsverteringsklachten dan erger of manifesteren ze zich voor het eerst. Men wisselt tussen constipatie en diarree of men heeft pijn na het eten. Zonder behandeling wordt damp Phlegm, dat moeilijker te behandelen is en de meridianen verder obstrueert (Maciocia). Het behandelplan dient de milt te tonifiëren, damp op te lossen en bloedopbouw te ondersteunen door de milt functie te versterken. Pas op met de mate van tonificatie (niet te sterk), zodat de EPF niet verder het lichaam in wordt gedreven (Maciocia). Denk aan ST 36, SP 3, SP 9, LI 4, KD 3, HT 6, UB 17, UB 20, SP 10 (Cheng). Moxa om te tonifiëren en voor de productie van rode bloedlichaampjes.
3. Qi stagnatie en bloed stase
Patiënten met Qi stagnatie en bloed stase ervaren een brandende of knagende pijn, gecombineerd met gevoelloosheid en tintelingen. De tong is dof, paars en heeft gezwollen randen. Deze patiënten hebben vak al jaren te leiden onder fibromyalgie. Velen slikken pijnstillers, die de lever nog verder belasten en de stagnatie versterken (Marcus, 4). De lever kan de pezen niet voeden en het bloed circuleert minder goed. Meer bewegen is belangrijk voor deze patiënten omdat dat Qi beweegt en de bloed stase vermindert. Volgens acupuncturist Alon Marcus, “When Blood stasis is significant the patient may develop abdominal reactions at the left lower quadrant, visible darkened blood vessels, skin discoloration (especially lips), choppy or slippery/wiry pulse, and a hard area or point (fibrous tissue) within the muscle, often at the motor points (usually at midpoint of muscle), and fixed pain that is worse at night or by inactivity (Marcus, 4).” Behandelingen moeten zich concentreren op het bewegen van de Qi, stagnatie opheffen en bloed bewegen om pijn te verlichten. Denk aan DU 20, LV 3, LI 4, UB 17, UB 18, SP 10, PC 6, LI 10 met sterke naald stimulatie en Tuina op pijnlijke meridianen (Cheng). Marcus merkt op dat omdat het een opgeblazen gevoel of zwelling betreft (zonder echte zwelling) de volgende punten kunnen helpen: SP 4, LU 7, UB 11, ST 37, ST 39 en SP 21 voor pijn in het hele lichaam (Marcus, 3).
4. Nier deficiëntie (yin, yang, qi of jing)
Door langdurige ziekte of pijnpatronen, raken de vitale substanties uitgeput en uiteindelijk raken de Nieren leeg. De Nieren zijn de bron van Yin en Yang en hebben een nauwe band met het Hart, de Lever en Milt (Maciocia). Nier Yang valt het eerst uit wat leidt tot bloed stase en pijnverergering. Het vuur dat het Hart en de San Jiao nodig hebben om vloeistoffen en bloed te laten circuleren komt van de Nieren en zonder deze worden de fibromyalgie symptomen nog erger. Dit toont zich in impotentie, gebrek aan libido, zere onderrug en knieën, rusteloze benen, opvliegers, nachtzweet, menstruele verstoringen en zwakke blaas (Maciocia). De tong is droog, gepeld en met cracks. Ze kan erg bleek zijn of paars. De pols is dun, zwak en diep vooral op de Nier positie. Op dit punt kunnen alle bovengenoemde symptomen aanwezig zijn met een pijnniveau dat normaal dagelijks functioneren nauwelijks mogelijk maakt. De behandeling richt zich op het versterken van Qi, Yin en Yang. Vooral kruiden kunnen de Nieren ondersteunen. Denk aan Ren 3, 4, 6, KD 3, 6, 7, SP 6, UB 23, 31, en GB 39 (Cheng).
Bronnen:
- Caitlin Gordon, Treating Fibromyalgia with Acupuncture, http://amalunawellness.com/healthtips/fibromyalgia/
- Pfaffenberger, Angela H. TCM Diagnosis and Treatment of Fibromyalgia Syndrome. The Medical Acupuncture Web Page. Retrieved August 21st, 2013, van http://med-vetacupuncture.org/english/articles/fibro.html 1-5.
- Maciocia, Giovanni. The Foundations of Chinese Medicine. Edinburgh: Elsevier Churchill Livingstone, 2005. Print.
- Cheng, Xinnong, and Liangyue Deng. Chinese Acupuncture and Moxibustion. Beijing: Foreign Language, 2010. Print.
- Marcus, Alon. Fibromyalgia & OM. Chinese Herb Academy. Retrieved August 22
